نوبت‌کاری(کار شیفتی)، معمولاً در سازمان‌ها و مشاغلی وجود دارد که نیاز به کار شبانه‌روزی و دائمِ کارکنان و کارگران در آنجا وجود دارد؛ مشاغل حساسی مانند آتش‌نشانی ، اورژانس و مشاغلِ بیمارستانی و همچنین شرکت‌ها و کارگاه‌های تولیدی که در خط تولید و یا نگهبانی‌ها نیاز به حضور نیروی نوبت‌کار(شیفتی) دارند.

نوبت‌کاری چیست؟

بر اساس ماده ۵۵ قانون کار، «کار نوبتی» عبارت‌است از کاری که در طول ماه گردش دارد؛ به‌گونه‌ای که نوبت‌های آن در صبح، عصر یا شب واقع می‌شوند. هر فرد در طی یک‌ماه ممکن است در دو یا چند «نوبت‌‌کاری» به‌صورت چرخشی مشغول به کار باشد.

نوبت‌کاری، پارامتر تأثیرگذاری در محاسبات حقوق‌ودستمزد و سیستم‌های حضور و غیاب محسوب می‌شود و یکی از اصطلاحات رایج در ارتباط با منابع انسانی هر سازمان، محسوب می‌شود. محاسبۀ تعدادِ نوبت‌کاری پرسنل در سیستم‌های حضور و غیاب وارد می‌شود و سپس بر اساس قوانین مربوطه، محاسبات آن در سیستم حقوق و دستمزد پیاده‌سازی می‌گردد.

انواع نوبت‌کاری:

۱-نوبت کاری صبح و عصر

۲-نوبت کاری صبح و عصر و شب

۳-نوبت کاری صبح و شب

۴-نوبت کاری عصر و شب

بازه‌های زمانی نوبت کاری:

از ساعت ۶ صبح تا ۱۴ : نوبت کاری صبح (شیفت صبح)

از ساعت ۱۴ تا ۲۲ : نوبت کاری عصر (شیفت عصر)

از ساعت ۲۲ تا ۶ صبح: نوبت کاری شب (شیفت شب)

نحوۀ محاسبۀ مبلغ فوق‌العادۀ نوبت‌کاری

بر اساس ماده ۵۶ قانون کار، افرادی که در طول ماه به طورِ نوبتی کار می‌کنند، علاوه‌‌بر مزدِ مقرر، باید مبلغی را به‌عنوانِ فوق‌العادۀ نوبت‌کاری دریافت کنند:

۱-افرادی که در نوبت کاری صبح و عصر مشغول به کار هستند: ۱۰ درصد علاوه‌بر مزدِ مقرر

۲-افرادی که در نوبت کاری صبح و عصر و شب مشغول به کار هستند: ۱۵ درصد علاوه‌بر مزدِ مقرر

۳-افرادی که در نوبت کاری صبح و شب یا عصر و شب مشغول به کار هستند: ۲۲.۵ درصد علاوه‌بر مزدِ مقرر

حداکثر میزان ساعت کاری، باید چند ساعت باشد؟

بر اساس ماده ۵۷ قانون کار، ساعاتِ کارِ کارکنان از ۸ ساعت در شبانه‌روز و ۴۴ ساعت در هفته نباید تجاوز کند؛ بر همین مبنا، جمعِ ساعاتِ کار در چهار هفته، نباید از ۱۷۶ ساعت بیشتر شود.

محاسبات مربوط به اضافه‌کاری در نوبت‌های کاری چگونه انجام می‌شود؟

بر اساس ماده ۵۹ قانون کار، در شرایط عادی ارجاعِ کار اضافی به افراد با شرایط زیر مجاز می باشد:

الف)موافقت فرد

ب)پرداخت ۴۰ درصد علاوه‌بر مزدِ مقرر در هر ساعت کار عادی

و باید هر دو مورد «الف» و «ب» رعایت شود.

همچنین ساعات کار اضافی ارجاعی به افراد نباید از ۴ ساعت در روز تجاوز کند (مگر در موارد استثنایی و با توافق طرفین)

تفاوت شب‌کاری و نوبت‌کاری چیست؟

وقتی افراد به صورت نوبت‌کار، مشغول به کار هستند، همیشه به‌صورت شیفت‌های نوبت‌کاری باید در سازمان(محل کار) حضور داشته باشند؛ ولی شب‌کاری یعنی «در برخی از روزها»، افرادی که غیرِ نوبت‌کار هستند از ساعت ۲۲ الی ۶صبح در سازمان حاضر باشند.

به‌عبارت دیگر، شب‌کاری یک امر موقت و موردی است ولی نوبت‌کاری، یک نوع قرارداد زمانی میان‌مدت-بلندمدت محسوب می‌شود.