۱- درک کلی از Identity and Access Management (IAM)
۱-۱- چرا احراز هویت کاربران مهم است؟
احراز هویت(Authentication) اولین لایۀ دفاعی در چارچوب IAM است؛ این لایه، شامل فرآیند تأیید هویت کاربرانی است که در تلاش برای دسترسی به یک سیستم یا منبع اطلاعاتی هستند. فرآیند تأیید هویت در ابتدا معمولاً از طریق مواردی همچون نام کاربری و رمز عبور(Username/Password) انجام می‌شد. اما در جهانِ حسگرهای اثر انگشت و دوربین‌های تشخیص چهره، دیگر صرفِ ارائۀ نام کاربری و رمز عبور برای بسیاری از سیستم‌ها، کارآمد نیست؛ با الزام کاربران به ارائۀ اشکال مختلف شناسایی و استفاده از مکانیزم‌های احراز هویت قدرتمند، مانند احراز هویت چند عاملی (MFA)، سازمان‌ها می‌توانند اطمینان حاصل کنند که فقط افراد مجاز، به اطلاعات و منابع حساس دسترسی خواهند داشت.
۱-۲- توزیع مجوزهای دسترسی به منابع
بعد از احراز هویت، مجوز وارد عمل می شود. مجوز تعیین می کند که کاربر بر اساس مجوزها و امتیازات اختصاص داده شده، به چه اقدامات و منابعی اجازه دسترسی دارد. این فرآیند شامل تعریف خط‌مشی‌ها و قوانین دسترسی است که بر سطح دسترسی اعطا شده به کاربران یا گروه‌های کاربری مختلف حاکم است. با پیاده‌سازی یک سیستم مجوز کارآمد، سازمان‌ها می‌توانند اصل کمترین امتیاز را اجرا کنند و اطمینان حاصل کنند که کاربران فقط به منابع لازم برای نقش‌ها و مسئولیت‌های خود دسترسی دارند. این کمک می کند تا خطر نقض داده ها و تلاش برای دسترسی غیرمجاز به حداقل برسد.
۱.۳ کنترل دسترسی مبتنی بر نقش (RBAC): مدیریت مجوزها
کنترل دسترسی مبتنی بر نقش (RBAC) یک رویکرد به طور گسترده در چارچوب های IAM برای مدیریت مجوزها است. RBAC به کاربران نقش های خاصی را در یک سازمان اختصاص می دهد و بر اساس آن نقش ها به آنها حقوق دسترسی می دهد. هر نقش دارای مجموعه ای از مجوزهای از پیش تعریف شده مرتبط با آن است و کاربران بر اساس عملکردهای شغلی خود به نقش هایی اختصاص می یابند. RBAC مدیریت کنترل‌های دسترسی را با گروه‌بندی کاربران با مسئولیت‌های مشابه ساده می‌کند و به مدیران اجازه می‌دهد تا مجوزها را در سطح نقش به جای جداگانه اختصاص دهند. این فرآیند اعطا و لغو حقوق دسترسی را در زمانی که کاربران نقش خود را تغییر می دهند یا سازمان را ترک می کنند ساده می کند و مدیریت دسترسی کارآمد و ایمن را تضمین می کند.
۱.۴ مدیریت دسترسی ممتاز (PAM): ایمن سازی حساب های دارای امتیاز بالا
مدیریت دسترسی ممتاز (PAM) بر ایمن سازی و مدیریت حساب های دارای امتیازات بالا، مانند مدیران سیستم یا مدیران فناوری اطلاعات، تمرکز دارد. این حساب‌ها دسترسی گسترده‌ای به سیستم‌های حیاتی و داده‌های حساس دارند که آنها را به اهداف جذابی برای مهاجمان تبدیل می‌کند. راه‌حل‌های PAM کنترل‌های دقیقی را بر روی حساب‌های دارای امتیاز اعمال می‌کنند، از جمله الزامات برای رمزهای عبور قوی، نظارت بر جلسه، و پنجره‌های زمانی محدود برای دسترسی بالا. با اجرای اقدامات PAM، سازمان ها می توانند خطر دسترسی غیرمجاز را کاهش دهند و اطمینان حاصل کنند که حساب های دارای امتیاز بالا به طور مسئولانه و با نظارت مناسب استفاده می شوند.
بخش ۲: اجرای چارچوب IAM
۲.۱ تهیه کاربر: مدیریت هویت کاربر
تامین کاربر یک جنبه حیاتی در اجرای چارچوب IAM است. این شامل فرآیند ایجاد، مدیریت و غیرفعال کردن حساب‌های کاربری و امتیازات دسترسی مرتبط با آنها است. تأمین کاربر تضمین می کند که کاربران بر اساس نقش ها و مسئولیت های خود در سازمان از حقوق دسترسی لازم برخوردار هستند. این فرآیند را می توان از طریق سیستم های مدیریت هویت خودکار کرد، که ورود و خروج کاربران را ساده می کند و خطر خطاها و دسترسی های غیرمجاز را کاهش می دهد. با اجرای شیوه‌های کارآمد تأمین کاربر، سازمان‌ها می‌توانند اطمینان حاصل کنند که حساب‌های کاربری به‌سرعت ایجاد می‌شوند، امتیازات دسترسی به درستی تخصیص داده می‌شوند، و حساب‌ها به‌موقع زمانی که کاربران سازمان را ترک می‌کنند، غیرفعال می‌شوند.
۲.۲ Single Sign-On (SSO): ساده سازی احراز هویت کاربر
Single Sign-On (SSO) مکانیزمی است که به کاربران این امکان را می دهد تا یک بار خود را احراز هویت کنند و بدون نیاز به ارائه مکرر اعتبار به چندین برنامه و سیستم دسترسی داشته باشند. SSO با حذف نیاز به به خاطر سپردن و وارد کردن چند رمز عبور، تجربه کاربر را افزایش می دهد. همچنین با کاهش خطر گذرواژه‌های ضعیف و استفاده مجدد از رمز عبور، امنیت را بهبود می‌بخشد. با SSO، سازمان‌ها می‌توانند یک سیستم احراز هویت متمرکز را پیاده‌سازی کنند که به طور ایمن احراز هویت کاربران را تأیید می‌کند و دسترسی یکپارچه به منابع مجاز را برای آنها فراهم می‌کند. با ادغام SSO در چارچوب IAM خود، سازمان ها می توانند احراز هویت کاربر را ساده کنند، بهره وری را افزایش دهند و مدیریت دسترسی را ساده کنند.
۲.۳ احراز هویت چند عاملی (MFA): افزایش امنیت
احراز هویت چند عاملی (MFA) یک لایه امنیتی اضافی به فرآیند احراز هویت می‌افزاید و از کاربران می‌خواهد چندین اشکال شناسایی را ارائه دهند. این معمولاً شامل ترکیب چیزی است که کاربر می‌داند (مانند رمز عبور)، چیزی که کاربر دارد (مانند رمز امنیتی یا تلفن هوشمند) و/یا چیزی که کاربر هست (مانند داده‌های بیومتریک). MFA به طور قابل توجهی امنیت را با دشوارتر کردن آن برای att افزایش می دهد آکرها برای دسترسی غیرمجاز، حتی اگر موفق به دریافت رمز عبور کاربر شوند. پیاده‌سازی MFA به‌عنوان بخشی از چارچوب IAM، حفاظت اضافی در برابر حملات brute-force، سرقت اعتبار، و تلاش‌های دسترسی غیرمجاز فراهم می‌کند.
بخش ۳: بهترین روش ها برای امنیت IAM
۳.۱ بررسی های دسترسی منظم: تضمین حداقل امتیاز
بررسی های دسترسی منظم یک عمل بسیار مهم در امنیت IAM است. با رشد و تکامل سازمان‌ها، کارکنان نقش‌ها را تغییر می‌دهند، مسئولیت‌ها تغییر می‌کنند و الزامات دسترسی ممکن است بر این اساس تغییر کند. انجام بررسی‌های دسترسی دوره‌ای کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که کاربران بر اساس عملکردهای شغلی فعلی‌شان، سطح مناسبی از امتیازات دسترسی دارند. با بررسی و به‌روزرسانی منظم حقوق دسترسی، سازمان‌ها می‌توانند اصل کمترین امتیاز را حفظ کنند و تنها مجوزهای لازم برای انجام وظایف خود را به کاربران اعطا کنند. این عمل سطح حمله را کاهش می دهد، خطر تهدیدات داخلی را به حداقل می رساند و به جلوگیری از دسترسی غیرمجاز کمک می کند.
۳.۲ نظارت و ثبت گزارش: شناسایی فعالیت های مشکوک
مانیتورینگ و ثبت‌نام با ایجاد دید در فعالیت‌های کاربر و رویدادهای سیستم، نقش حیاتی در امنیت IAM بازی می‌کند. با پیاده‌سازی سیستم‌های نظارتی قوی، سازمان‌ها می‌توانند دسترسی کاربران را ردیابی کنند، رفتار مشکوک را شناسایی کنند و به حوادث امنیتی احتمالی واکنش سریع نشان دهند. نظارت می تواند شامل فعالیت هایی مانند تلاش برای ورود به سیستم، درخواست های دسترسی، استفاده از منابع و تغییرات در مجوزهای کاربر باشد. علاوه بر این، ثبت اطلاعات مهم در مورد رویدادهای سیستم را ضبط می کند و سازمان ها را قادر می سازد تا نقض های امنیتی احتمالی را بررسی و شناسایی کنند. با تجزیه و تحلیل گزارش‌ها و پایش داده‌ها، سازمان‌ها می‌توانند به طور فعال ناهنجاری‌ها را شناسایی کنند، تلاش‌های دسترسی غیرمجاز را شناسایی کنند و اقدامات فوری برای کاهش خطرات انجام دهند.
۳.۳ آموزش و آگاهی کاربران: ترویج شیوه های ایمن
حتی با وجود فناوری‌های پیشرفته IAM، عنصر انسانی یک عامل حیاتی در امنیت باقی می‌ماند. آموزش کاربران در مورد بهترین شیوه ها و افزایش آگاهی از خطرات احتمالی ضروری است. سازمان ها باید آموزش های جامعی را به کارمندان در مورد موضوعاتی مانند ایجاد رمزهای عبور قوی، تشخیص تلاش های فیشینگ، ایمن سازی دستگاه ها و پیروی از پروتکل های کنترل دسترسی مناسب ارائه دهند. با پرورش فرهنگ آگاهی امنیتی، سازمان ها به کاربران قدرت می دهند تا تصمیمات آگاهانه بگیرند و فعالانه در حفاظت از داده های حساس مشارکت کنند. برنامه‌های آگاهی امنیتی منظم، تمرین‌های فیشینگ شبیه‌سازی‌شده، و ارتباطات مداوم در مورد تهدیدات نوظهور می‌توانند به طور قابل‌توجهی وضعیت امنیتی کلی را تقویت کنند.
نتیجه
در نتیجه، مدیریت هویت و دسترسی (IAM) یک جزء حیاتی از هر چارچوب امنیتی قوی است. با مدیریت موثر هویت کاربران و کنترل دسترسی به منابع، سازمان ها می توانند خطر دسترسی غیرمجاز، نقض داده ها و تهدیدات داخلی را کاهش دهند. چارچوب IAM احراز هویت، مجوز، RBAC و PAM را در بر می گیرد و پایه ای محکم برای مدیریت دسترسی ایمن فراهم می کند. علاوه بر این، اجرای بهترین شیوه‌ها مانند بررسی‌های دسترسی منظم، نظارت و ثبت گزارش، و آموزش و آگاهی کاربران، وضعیت امنیتی IAM را بیشتر تقویت می‌کند. با اتخاذ این اصول و شیوه‌ها، سازمان‌ها می‌توانند از محرمانه بودن، یکپارچگی و در دسترس بودن داده‌ها و منابع ارزشمند خود در یک چشم‌انداز دیجیتالی که به طور فزاینده‌ای به هم مرتبط هستند، اطمینان حاصل کنند.
