اولین سوالی که با آن مواجهیم این است که چرا دولت باید نظام اداری را اصلاح کند و هدف دولت از این اصلاح چیست؟
پاسخ این است که در نظام حکمرانی ایران، در حال حاضر قوۀ مجریه(دولت) مسئول اجرای مصوبات تصویب‌شده توسط قوۀ مقننه است و اصلاح نظام اداری یکی از وظایفی است که به دولت محول شده است.
همچنین بر اساس برنامۀ جامع اصلاح نظام اداری (۱۳۹۹-۱۳۹۷) باید بگوئیم که هدف دولت از این اصلاح این است که:
۱-دولت به دولتی کارآ و اثربخش تبدیل شود.
۲-دولت متعهد به آرمان‌ها و متکی به اعتماد مردم (به‌عنوان یک سرمایۀ اجتماعی) باشد.
۳-دولتی چابک، انعطاف‌پذیر و پیشران توسعه پدید بیاید.
اما با اتخاذ چه راهبردهایی دولت قرار است به این اهداف اصلاحی برای نظام اداری دست پیدا کند؟
۹ راهبردی که در سند برنامۀ جامع اصلاح نظام اداری ۹۹-۹۷ به آنها اشاره شده است، راهبردهای زیر هستد:
- چابک‌سازی دولت
- متناسب و منطقی سازی حجم و اندازۀ دولت
- تمرکز بر ارتقاء کیفیت واحدهای ستادی و کارآمدی نظام اداری
- توسعۀ دولت الکترونیک و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین
- توجه خواص به توانمندسازی کارکنان و ارتقاء کیفی مدیران دولت
- ادارۀ واحدهای عملیاتی(مجری) در فضای رقابتی (اقتصادی‌تر کردن خدمات دولت)
- صیانت از حقوق شهروندان در نظام اداری
- ارتقاء شفافیت، پاسخگویی و سلامت نظام اداری و مقابلۀ موثر با فساد
- ارتقاء بهروه‌وری سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی
این راهبردها در قالب برنامه‌هایی به سازمان اداری و استخدامی کشور ابلاغ می‌شود؛ همچنین تمامی وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات، شرکت‌ها و نهادهای عمومی غیردولتی و استانداری‌ها نیز مورد خطاب این ابلاغیه هستند و این ابلاغیه برای آنها لازم‌الاجرا خواهد بود.
در ابلاغیۀ مذکور که در سال ۱۳۹۷ تصویب شده است ۱۰ برنامه به‌شرح زیر وجود دارد:
برنامۀ اول: مهندسی نقش و ساختار دولت
پیامدها و دستاوردها:
- کاهش هزینه‌های دولت و ارتقاء کیفیت خدمات
- سرعت‌بخشیدن به انجام خدمات و تسهیل دسترسی مردم به خدمات
- تسریع و تسهیل در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری
- توسعۀ مشارکت مردم و بخش غیردولتی در تولید و ارائۀ خدمات
- کاستن از تصدی‌ها و مداخلات دولت و تقویت نقش ستادی و اعمال حاکمیت آن
- تمرکززدایی از ادارۀ امور و تقویت نقش و اختیارات مدیریت‌های استانی و منطقه‌ای
- نقش‌پذیری تمامی عوامل توسعه
برنامۀ دوم: توسعۀ دولت الکترونیک و هوشمندسازی اداری
پیامدها و دستاوردها:
- ارتقاء کیفیت در ارائۀ خدمات
- افزایش سرعت و تسهیل در دسترسی به خدمات
- ارتقاء سطح رضایتمندی مردم از دولت
- چابک‌سازی و کوچک‌سازی دولت
- مقررات‌زدایی و بهبود شاخص فضای کسب‌وکار
- کاهش فساد اداری، ارتقاء شفافیت و کسب اعتماد عمومی
- کاهش هزینه‌های دولت و مردم
برنامۀ سوم: خدمات عمومی در فضای رقابتی
پیامدها و دستاوردها:
- ارتقاء کیفیت خدمات و افزایش سطح رضایتمندی مردم
- کاهش هزینه‌های تمام‌شدۀ خدمات دولتی
- افزایش میزان بهره‌وری در تولید و ارائۀ خدمات دولتی
- افزایش میزان پاسخگویی مدیران دولتی در ارائۀ خدمات به مردم
- افزای اعتماد عمومی مردم به دستگاه‌های اجرایی
برنامۀ چهارم: مدیریت سرمایۀ انسانی
پیامدها و دستاوردها:
- تسهیل جذب و نگهداشت نیروهای متخصص در ستاد دولت
- بهبود کیفیت عملکرد و ارتقاء بهره‌وری نیروی انسانی در بخش دولتی
- ارتقاء همدلی و همراهی کارمندان با برنامه‌های دولت
- تربیت مدیران کارآ و توانمند برای آینده و توسعۀ مشارکت زنان و جوانان در مدیریت
- ارتقاء کیفیت مدیریت دستگاه‌های اجرایی
- متناسب‌سازی حجم نیروی انسانی دولت و افزایش چابکی دستگاه‌های اجرایی
- کاهش هزینه‌های جاری
برنامۀ پنجم: بهبود در نظام‌ها و فناوری‌های مدیریتی
پیامدها و دستاوردها:
- بهبود نظام‌های مدیریت و تصمیم‌گیری
- ارتقاء کارآمدی و اثربخشی دولت
- بهبود شاخص حکمروایی در چارچوب قوانین و ارزش‌ها
- ایجاد زیرساخت‌های بهبود ارائۀ خدمات به مردم
- ایجاد زمینۀ ارتقاء رفاه نسبی آحاد جامعه
- افزایش و ارتقاء مشارکت تمامی فعالان توسعۀ کشور در نظام اداری
برنامۀ ششم: توسعۀ فرهنگ سازمانی
پیامدها و دستاوردها:
- ارتقاء کارایی کارکنان و اثربخشی سازمان‌های دولتی
- بهبود تعامل کارکنان با مردم و ارتقاء سطح رضایتمندی مردم از عملکرد سازمان‌های دولتی
- ایجاد رضایت شغلی و ارتقاء سطح فرهنگ سازمانی در دستگاه‌های اجرایی
- هویت‌بخشی به کارمندان بخش دولتی متناسب با فرهنگ سازمانی این بخش
- ارتقاء وجدان کاری مدیران و کارکنان و بهبود نظم و انظباط اداری و مالی در دستگاه‌های اجرایی
- تقویت کنترل‌های داخلی در جهت اهداف سازمانی
برنامۀ هفتم: صیانت از حقوق شهروندان(مردم) در نظام اداری
پیامدها و دستاوردها:
- تأمین حقوق شهروندی و افزایش اعتماد عمومی
- افزایش سطح رضایت شهروندان(مردم)
- کاهش وقوع تخلفات اداری
- افزایش آگاهی شهروندان(مردم) از حقوق و تکالیف خود در برابر دستگاه‌های اجرایی
- بهبود سرمایۀ اجتماعی و جلب اعتماد عمومی به بخش دولتی
برنامۀ هشتم: ارتقاء پاسخگویی، شفافیت و مقابله با فساد در نظام اداری
پیامدها و دستاوردها:
- ارتقاء سلامت اداری و کنترل و کاهش فساد
- بهبود میزان پاسخگویی
- ارتقاء شفافیت در نظام اداری
- کاهش وقوع تخلفات اداری
- تقویت قانون‌گرایی و توسعۀ نظارت فراگیر بر دولت
- توسعۀ مشارکت مردم، نهادهای مدنی و رسانه‌ها در مبازره با فساد
برنامۀ نهم: مدیریت بهره‌وری در نظام اداری و اجرایی کشور
پیامدها و دستاوردها:
- بهبود بهره‌وری در سطح دولت، نظام اداری و دستگاه‌های اجرایی
- منتطقی‌سازی نسبت قیمت تمام‌شده با کیفیت خدمات دولتی
- کاهش هزینه‌های دولت
- ارتقاء بهره‌وری در واحدهای تولیدی و خدماتی(بنگاه‌های اقتصادی)
- تحقق یک سوم رشد اقتصادی، از محل ارتقاء بهره‌وری
- افزایش بهره‌وری نیروی کار بخش دولتی
برنامۀ دهم: نظارت و ارزیابی
پیامدها و دستاوردها:
- ارتقاء شاخص شفافیت و بهبود ادراک آحاد مردم از شفافیت نظام اداری
- ارتقاء سطح بهره‌وری نظام اداری
- شناخت مستمر نسب به موانع و فرصت‌های توسعۀ کشور
- استقرار نظام «نتیجه‌محوری» در کنار «فرآیندمحوری» در مدیریت عملکرد بخش دولتی
- توسعۀ مشارکت‌محوری در نظارت و ارزیابی
در نهایت نیز، سازمان اداری و استخدامی کشور موظف است که ضمن اعمال نتایج اقدامات در نظام ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی ملی و استانی، گزارش اجرای این برنامه را همه‌ساله به رییس‌جمهور و شورای عالی اداری ارائه کند که این ارائه، با برگزاری جشنوارۀ شهید رجایی صورت می‌گیرد.
هدف از برگزاری جشنوارۀ شهید رجایی این است که با شناسایی و تقدیر از افرادی که بهترین عملکرد را در سال گذشته داشته‌اند، بتواند علاوه‌بر ادای دین به آنها، انگیزهای برای سایر کارکنان دولت و نهادهای عمومی (دستگاه‌های مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری) به وجود بیاورد تا بتواند موجب عملکرد بهتر آنها در سال‌های آتی بشود.
جشنوارۀ شهید رجایی با تشکیل ۳ ستاد «مرکزی-دستگاهی-استانی» که بر اساس بخشنامۀ سازمان اداری و استخدامی کشور ابلاغ می‌شود، اقدام به بررسی نتایج ارزیابی عملکرد افراد و دستگاه‌ها می‌کند و در نهایت با اهداء جوایزی به آنها، هر سال از برگزیدگان سال قبلی، تقدیر به‌عمل می‌آورد.
